HISTORIA POWSTANIA BYDŁA RASY SŁOWACKIEJ ŁACIATEJ

Richard Rusnák

Pierwotne autochtoniczne bydło utrzymywane na terenie Słowacji obejmowało:

  • bydło czerwone karpackie,
  • bydło szaro-brunatne karpackie,
  • bydło szare stepowe.

Produkcja tego bydła była niewielka. Mleczność wynosiła 800-1200 kg mleka na laktację, masa ciała krów 250-300 kg. U potężniej zbudowanego bydła szarego stepowego masa cała krów wynosiła 400-450 kg. Bydło tej rasy było także używane jako siła pociągowa. Pod koniec XVIII wieku, w okresie monarchii austro-węgierskiej istniała możliwość importowania bardziej wydajnych ras bydła, głównie typu dwustronnie użytkowego, takich jak simentalska, berneńska i pinzgau. Rasy te importowano głównie do dużych gospodarstw węgierskich.

Bydło simentalskie pochodzi ze Szwajcarii. Ta potęSnie zbudowana rasa była kierowana do dużych gospodarstw specjalizujących się w produkcji cukru, gorzelni i gospodarstw nasiennych. Poprzez kojarzenie z rasami krajowymi bydło to szybko rozpowszechniło się wśród hodowców. W roku 1925 na terytorium Słowacji rozpoczęto kontrolę użytkowości mlecznej. W tym okresie Słowacja miała 502 411 krów, kontrolą użytkowości objęto 912 krów o wydajności 2240 kg mleka na laktację, 3,95% tłuszczu i masie ciała wynoszącej średnio 519 kg. Struktura hodowlana krów objętych kontrolą użytkowości (KU) wyglądała następująco:

  • 483 krów (52,9%) rasy simentalskiej (2445 kg mleka, 93% tłuszczu),
  • 350 krów (38,46%) rasy pinzgau,
  • 79 krów (8,7%) rasy berneńskiej.

Krowy simentalskie objęte kontrolą użytkowości:

Z tych danych wyraźnie widać ogromny spadek pogłowia krów po roku 1989, który wiązał się również ze spadkiem produkcji mleka na krowę.

Obecnie liczba pierwszych inseminacji według ras jest następująca:

  • rasa słowacka łaciata (simentalska) 32,1%
  • rasa słowacka pinzgau 1,1%
  • rasy mleczne (czerwono-czarna holsztyńska) 63,5%
  • rasy mięsne 3,3%

Założone w 1992 roku Spółdzielcze Zrzeszenie Hodowców Bydła Słowackiego Łaciatego (Simentalskiego) posiada wszystkie uprawnienia wcześniejszego związku hodowców. Od 4 maja 1994 zrzeszenie jest stałym członkiem Europejskiego i Światowego Zrzeszenia Hodowców Bydła Simentalskiego.

W dniach 16-21 maja 2004 zrzeszenie zorganizowało posiedzenie Europejskiego Komitetu Zrzeszenia Hodowców Bydła Simentalskiego w Niskich Tatrach.

Obecnie przeciętne gospodarstwo posiada około 200 krów, a najlepsze z nich osiągają średnią produkcję przekraczającą 7000 kg mleka. W roku 2007, 10 krów osiągnęło produkcję wynoszącą ponad 11 000 kg mleka. Najlepszych 10% krów w Słowacji uzyskało 7344 kg mleka, 311 kg tłuszczu i 245 kg białka. Z tej grupy wybrano matki buhajów, które inseminowano wyselekcjonowanymi dawkami nasienia kupionego w Austrii i Niemczech. Nasienie kupowane jest przez dwa zajmujące się tym zrzeszenia: Slovak Biological Service, a.s. i Insemas s.r.o.

Zrzeszenie hodowlane zaleca hodowcom stosowanie programów hodowlanych. Każdego roku klasyfikowanych jest 100-120 buhajków, które kierowane są do inseminacji, ale w większości kryte są naturalnie. Z powodu braku stacji odchowu buhajków uzyskiwane wyniki są pozytywnie zgodne z poziomem produkcji hodowców.

Omawiane zrzeszenie skupia 128 hodowców bydła rasy słowackiej łaciatej. Członkowie spotykają się raz do roku, natomiast zarząd cztery razy do roku. Hodowcy prezentują wyniki hodowli na międzynarodowej wystawie AGROKOMPLEX w Nitrze, jak również na regionalnych wystawach potomstwa w Kremnička koło Bańskiej Bystrzycy i w gospodarstwie szkolnym Čaklov na terenie wschodniej Słowacji.

Obecnie najważniejszym zadaniem jest informowanie hodowców o wysokiej jakości rasy simentalskiej (produkcja mleczna i mięsna, dobra zdrowotność, płodność i długowieczność), ponieważ nie wszyscy hodowcy zdają sobie z tego sprawę.

 

 

Polski Związek Hodowców Bydła Simentalskiego z/s w Odrzechowej
Adres: Odrzechowa 1, 38-530 Zarszyn
tel. (013)-467-11-72, fax (013)-435-91-20, e-mail:simentale@simentale.pl